Skansen w Sidzinie – Muzeum Kultury Ludowej

Historia Skansenu w Sidzinie-Muzeum Kultury Ludowej sięga 1963 roku, kiedy to dwoje ludzi, którym leżała na sercu dbałość o kulturę i lokalne obyczaje, zauważyło że równocześnie z wybudowaniem we wsi trakcji elektrycznej i dostarczeniem energii idą w zapomnienie (są masowo niszczone i wyrzucane) urządzenia oraz proste, niewymagające zasilania sprzęty codziennego użytku, które służyły przez długie lata kolejnym pokoleniom ludzi zamieszkujących podbabiogórskie wsie. Tymi osobami byli: pan Adam Leśniak – sidzinianin z urodzenia, nauczyciel, regionalista, miłośnik rodzimej kultury i tradycji oraz miejscowy proboszcz – ksiądz Józef Świstek, urodzony w Makowie Podhalańskim, rozmiłowany w terenach Spisza, Orawy i okolic Babiej Góry, krasomówca i gawędziarz, niosący światełko oświecenia wiernym, propagujący język polski we wszystkich nabożeństwach.

Ksiądz Świstek miał duży szacunek dla zabytków, dawnej tradycji i spuścizny wieków, którą nie tylko sam pieczołowicie pielęgnował, ale i zachęcał do tego samego innych. Kapłan z zamiłowaniem zbierał i kolekcjonował ludowe świątki, malowidła na szkle oraz inne zabytkowe przedmioty, które jako pierwsze eksponaty zaczął gromadzić w latach 50-tych XX wieku. Wtedy w Domu Wczasów Dziecięcych w Sidzinie, którego kierownikiem był Pan Adam Leśniak, utworzona została pierwsza izba regionalna, w której swoje miejsce znalazły wychodzące z użycia sprzęty oraz pamiątki z okresu II wojny światowej. W Sidzinie na roli Binkówka, znajdował się malowniczo położy nad potokiem Kamycko teren, zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego przeznaczony pod budownictwo. Sobie tylko znanym sposobem pan Adam Leśniak pozyskał część tego terenu na potrzeby utworzenia muzeum, dzięki czemu w 1963 roku z okazji 400-lecia powstania wsi Sidzina w tym niezwykle urokliwym miejscu, ukrytym za zasłoną lasu, otwarto skansen. Postawiono tam wówczas pierwszy budynek – chałupę Banasika, przewiezioną z Małej Sidzinki.

Sidziński Skansen został założony jako oddział Orawskiego Parku Etnograficznego w Zubrzycy Górnej i tak funkcjonował aż do 2009 roku, kiedy to stał się samodzielną samorządową instytucją kultury, której organizatorem jest gmina Bystra-Sidzina. W chwili obecnej ekspozycję skansenu stanowi 8 obiektów, są to: Chałupa Banasika, Chałupa Anny Kozioł (Trutego), Lamus (spichlerz), Kuźnia (Trzopa, Gawrona), Chałupa Wójta Maja (Kostkowioka), Dzwonnica loretańska, Młyn wodny, Zagrodowa chałupa Gałki z Bystrej. Przykłady typowych domostw budowanych przez Babiogórców czy Kliszczaków można dzisiaj zobaczyć już bardzo rzadko. Czasem jeszcze w odległych przysiółkach wsi, zza murowanych budynków mieszkalnych, wychyla się jakaś stara, często zaniedbana chata.

Na szczęście przykłady dobrze zachowanego budownictwa babiogórskiego, wciąż jeszcze można zobaczyć w takich miejscach jak Skansen w Sidzinie – Muzeum Kultury Ludowej. Dodatkową atrakcją skansenu jest ekspozycja rzeźb plenerowych, które przedstawiają postacie z legend i baśni z naszego terenu można tam zobaczyć diabła, który ukazywał się wędrownym kupcom w lesie zwanym „gojka”, jest topielec wciągający do studni zbyt ciekawskie panny, płanetnika – który włada chmurami i deszczem, czy czarownicę – która żyła tu przed wiekami oraz boginki. Skansen rok rocznie przyciąga kilka tysięcy odwiedzających, którzy pragną na moment odbyć swoistą podróż w czasie i pochylić się nad przeszłością, nad historią ludzi zamieszkujących tereny Podbabiogórza.

Okazją do tego są także doroczne imprezy folklorystyczne takie jak np. „Czar smaków i czasów minionych” czy „Między dawnymi a nowymi czasy”, w takcie których odbywają się warsztaty twórczości ludowej i w sposób szczególny podkreślana jest odrębność kulturowa ludzi zamieszkujących te tereny.

Źródło: https://skansen-sidzina.pl